این اثر ارزشمند، تحقیق و تدوین دکتر حبیب الله عظیمی، و با همکاری دکتر محمدحسین واقف زاده، به صورت تمام رنگی از سوی مجمع ذخائر اسلامی، در آغاز پاییز ۱۴۰۰ روانۀ بازار نشر خواهد شد.
در این تحقیق پس از ارائه مباحث علمی و نظری پیرامون آرایه و تذهیب در نسخ هنری دوره قاجار، نمونه هايي از۸۰ نسخه خطي نفيس هنري دورة قاجار موجود در مخزن کتابخانه ملی انتخاب شده و تصاویری رنگین از صفحات مذهب و آرایه دار در بخش های مختلف نسخه ها ( همچون اوراق بدرقه، اوراق افتتاح، اوراق میانی و صفحه اختتام) همراه با اطلاعات کامل نسخه شناسی آنها معرفي شده است.
مباحث کتاب دریک مقدمه، سه فصل و خاتمه به شرح زیر تنظیم و تدوین شده است:
فصل اول: مبانی نظری و علمی پیرامون کتاب آرایی و ویژگی های تذهیب در دوره قاجار؛ مشتمل بر ۹ مبحث و ارائه سیزده تصویراست که از جمله آن مباحث: ویژگی آرایه ها در صفحات آغازین نسخه های نفیس و انواع آرایه ها و رمز و راز آنها می باشد.
فصل دوم: تزئینات درون متن در نسخه های نفیس دوره قاجار؛ مشتمل بر یافته های مرتبط باتزئینات و آرایه ها در اوراق مختلف نسخه های نفیس قاجار( اوراق اولیه، اوراق میانی و صفحه اختتام) که از ۹ جدول و ۲۹ تصویر استفاده شده است. در بخش ارائه تصاویر منتخب از تزئینات و آرایه ها در اوراق مختلف نسخه های نفیس مورد مطالعه، ۹۱ تصویر همراه با ارائه اطلاعات کامل نسخه شناسی از آنها گنجانده شده است.
فصل سوم: تزئینات و آرایه های برون متن در نسخه های نفیس دوره قاجار؛ مشتمل بر مبانی نظری( در تبیین انواع جلدها در نسخه های نفیس دوره قاجار) و یافته های مرتبط با جلدهای نسخه های منتخب با ارائه ۴ جدول و ۲۵ تصویر از جلدهای نسخه های مورد مطالعه می باشد.
این کتاب، به لحاظ دربرداشتن مباحث علمی مرتبط با تزئینات و آرایه ها درنسخه های نفیس دوره قاجار و ارائه یافته های پژوهشی بدست آمده از انجام تحقیقات میدانی و پیمایشی روی ۸۰ نسخه نفیس و متنوع به لحاظ موضوعی( قرآن ها و ادعیه، کتاب های ادبی و دیوان شاعران و کتاب های علمی) از دوره قاجار، منبع و مأخذ خوبی برای نسخه پژوهان و هنرپژوهان می باشد. مضاف بر آنکه ارائه تصاوير متعدد رنگی از نواحی مختلف نسخه هاي آرايه دار، همراه با تبیین و توصیف ويژگي آرايه های كتب خطي هنري مورد مطالعه، امكان تطبيق انواع آرايه ها در كنار يكديگر و امكان بررسي و تحقيق براي پژوهشگران در آرايه هاي دوره قاجار را فراهم می آورد؛ علاوه بر آنکه این کتاب، منبع خوبی برای آموزش نحوه معرفی و ارائه فهرست توصیفی نسخه های خطی نفیس می باشد.
این كتاب بمنزلة اوراقي زرين در دفتر معرفي هنر و دانش ايرانيان است و قابل استفاده برای دانش پژوهان و پژوهشگران در زمينه هاي هنر، آرايه ها و تذهيب ها و نسخه شناسي كتب خطي می باشد. بزودی، فروشگاه اینترنتی الفهرست، این محصول را در ویترین خود عرضه خواهد کرد.