درباره همایش بین المللی مخطوطات مشرق زمین:
این سومین همایش بین المللی است که «مجمع ذخائر اسلامی» و «مؤسسه تاریخ علم و فرهنگ» برگزار می کند. پیشتر در سال ۱۳۹۲ «همایش بین المللی میراث مشترک ایران و هند» و در سال ۱۳۹۲ «همایش بین المللی میراث مشترک ایران و عراق» را این دو مؤسسه با همکاری دانشگاهها و مراکز علمی و سازمانها برگزار کرده بودند که نتیجۀ ملموس این دو همایش انتشار بیش از ۱۵۰ جلد کتاب بود.
همایش کنونی با تجربیات دو رویداد قبل، و در سطحی وسیع تر برگزار می شود. این بار یک مؤسسه از ترکیه نیز مستقیمًا در برگزاری همایش کمک می کند و افزون بر دانشگاهها و مراکز علمی، کتابخانه های مهم مخطوطات نیز مشارکت دارند.

موضوع همایش:
مخطوطات مشرق زمین یعنی نسخه های خطی تولید شده در قارۀ آسیا. منطقه ای وسیع که تمدنهای کهن را در خود جای داده و مهم ترین بخش میراث مکتوب بشری در آن قرار داشته است. کشورهائی چون: ایران، افغانستان، عراق، هند، پاکستان، ترکیه، چین، ژاپن، سنگاپور، فیلیپین، بنگلادش، روسیه، عربستان، یمن، سوریه، لبنان، فلسطین، تاجیکستان و غیره.
بنابراین محدودۀ جغرافیائی این موضوع بسیار گسترده است.
زبانهای مخطوطات نیز متنوع است. ما افزون بر زبانهای رائج مخطوطات یعنی عربی و فارسی، با حجم گسترده ای از زبانهای دیگر چون ترکی و زبانهای محلی خصوصًا در شبه قاره مواجهیم.

چرا موضوع اینقدر گسترده است:
یکی از اهداف همایش، یافتن ارتباط بین مخطوطات در دورۀ تاریخی بیش از یکهزار ساله است. یعنی زمانی که کاغذ بعنوان جنس عمده استفاده می شده است. دانسته های ما دربارۀ مخطوطات مشرق زمین غیر از آنچه در ایران داریم بسیار اندک است. ما دربارۀ نسخه های خطی هند و ژاپن به طور مثال چه می دانیم؟ اشتراکات و افتراقات نسخه های خطی هنری در ایران و نسخه های جنوب شرقی آسیا چیست؟
پژوهشگران می توانند این تشابه ها و تفاوت ها را بررسی کنند و همایش فرصتی است تا اینها را نمایش دهد.
بر همین اساس ما عنوان «اسلامی» هم بر همایش نگذاشتیم هرچند بیشتر مباحث مخطوطات در همایش ما با محوریت نسخه های خطی اسلامی است، یعنی نسخه هایی که از سوی مسلمانان یا در دورۀ اسلامی یا در کشورهای اسلامی تولید شده اند.
این همایش فرصتی است برای آشنا شدن ملل دیگر با مخطوطات دنیای اسلام و بالعکس.

زمان برگزاری همایش:
ما سه برنامۀ اصلی داریم: ۱. تجلیل از پیشکسوتان تاریخ علم و نسخه های خطی، در آخر آبان ماه امسال. ۲. بخش خارجی همایش، در نیمۀ نخست اسفند سال جاری در استانبول. ۳. بخش اصلی همایش در اردیبهشت سال آینده در قم و تهران.
افزون بر آن، نشست های تخصصی متعددی نیز در مراکز علمی دانشگاهی و حوزوی و کتابخانه های واجد نسخه های خطی برنامه ریزی شده که به مرور در سایت و کانالهای مرتبط با همایش اطلاع رسانی می شود.

خروجی همایش چیست؟
دیدار دانشجویان با اساتید و بهره گیری از تجربیات آنها که در قالب سخنرانی ها و مقالات ارائه می دهند مهم ترین و بهترین خروجی است که انتظار داریم به بهترین وجه ممکن صورت پذیرد.
تاریخ شفاهی مخطوطات، مهاجرت نسخه ها، کتابخانه ها و جز آن که در قالب فیلم های کوتاه و بلند یا مصاحبه ارائه خواهد شد یکی از خروجی های همایش است.
مجموعه مقالات و سخنرانی های همایش نیز در چهار زبان فارسی، عربی، انگلیسی و ترکی ان شاء الله منتشر خواهد شد. از ماه آینده گزارشهای پراکندۀ همایش نیز به صورت ماهیانه تا پایان این رویداد در چند شماره ویژه نامه منتشر می شود.

محورهای همایش:
۱. معرفی تفصیلی نسخه های ارزندۀ خطی در کتابخانه های قاره آسیا (در موضوعات مختلف)
۲. فهرست نگاری مخطوطات در کتابخانه های شخصی، موزه ها و کتابخانه های جهان مربوط به مشرق زمین
۳. مقایسه بین مخطوطات اسلامی و سایر ادیان
۴. شیوه های نوین حفاظت و مرمت مخطوطات شرقی
۵. شیوه های نوین فهرست نگاری مخطوطات شرقی
۶. نقد کتابهای مصحّح و فهارس چاپ شده در حوزۀ مطالعات شرقی
۷. شناسائی ظرفیتهای کتابخانه ها، مراکز تحقیقاتی، و موزه های واجد مخطوطات شرقی
۸. تصحیح و احیای متون منتشر نشده (رسائل کوتاه، کتابهای خطی)
۹. دیجیتال سازی مخطوطات شرقی/ راهکارهای نوین، چالشها و ظرفیتها
۱۰. سایر موضوعات مرتبط به میراث کهن مخطوط
همچنین دبیرخانه از گروههای علمی که قصد برگزاری پنل تخصصی شامل چند سخنرانی و مقاله، در موضوعات مرتبط را دارند استقبال می کند.

اهداف همایش:
چند هدف عمده دنبال می شود:
۱. جریان سازی در لایه های مدیریتی موزه ها، کتابخانه ها، مؤلفان و محققان، فهرست نگاران و مجموعه داران که هر یک به سهم خود در انتقال مهم ترین میراث گذشتگان یعنی میراث مکتوب که در قالب نسخه های خطی جلوه گر شده، به نسل کنونی و آینده کوشش کنند.
۲. ایجاد بستر مناسب برای تحلیل و بهره گیری بیشتر از این ثروت بزرگ.
۳. تشویق و تجلیل از میراث بانانی که عمر خود را در پای این میراث بزرگ صرف کردند و کمتر دیده شدند.
۴. دفاع عملی از درخت تنومند تمدن بشری که امروزه با جنگهای ویرانگر یا جلوه سازی بی اهمیتی، می کوشند نسل کنونی را از آن بی بهره سازند.
جا زدن سبزه زار بی ریشه، بجای درختهای پرریشه کاری است که تبلیغات پوچ و پر زرق و برق روز پرچمدار آن است. ما بدون تکیه بر دانش و بینش گذشته، نمی توانیم تصمیمی درست دربارۀ آینده بگیریم. و امروز یکی از جنگهای مستقر خصوصا در مناطق اسلامی، خاورمیانه و کشورهای آسیائی، جنگ برای از بین بردن هویت است.
زمانی می توانیم پاسبان این هویت باشیم که درک درستی از ارزش و اهمیت آن داشته باشیم. و این همایش یکی از راههای حساس کردن نسل کنونی به چنین هویت پایداری است
For further information in Persian and English, visit the conference website: www.orientalconferences.ir